Kişisel atölye çalışmalarımın yanı sıra 2013 yılından beri köklü bir eğitim kurumunda IB programının Görsel Sanatlar dersini vermekteyim. Bu yazıda da dersimizin içerik ve beklentilerinden bahsetmek istedim. Hem bu dersi seçen ya da seçmeyi düşünen öğrencilerin hem de bu mesleğe yeni başlayan meslektaşlarımın bilgi sahibi olmaları açısından faydalı olabilir.
Görsel sanatlar dersi diploma programında yüksek ve standart seviye olmak üzere iki türde veriliyor. Bu yazıdaki bilgiler IB yüksek seviye Görsel Sanatlar dersi için geçerli.
Dışarıdan görünen yüzü sergi (exhibition) olduğu için sanki sadece sergi hazırlanıyor izlenimi oluşmakta. Dersimiz sadece sergiyi hazırlamak ile bitmiyor; zaten puanlamaya da etkisi sadece %40 oranında. Halbuki serginin gelişim portfolyosu da (Process Portfolio) en az serginin final hali kadar yüzde tutmakta. Geri kalan % 20’lik bölümde ise son senelerde oluşturulan Karşılaştırmalı Çalışma (Comparative study) yer almakta.
Ayrıca sergi küratörlüğü ile ilgili bir yazı ve de her eser için açıklama da beklenmekte.
1- Sergi Çalışmaları
Bu bölümde seçilen bir tema (ya da birkaç tema) sonucunda eserlerin sergilenmesi bekleniyor.
Kişisel gözlemim, IB’nin tek bir tema seçiminde ısrar etmese de birden çok tema seçiminin hem konunun kavramsal derinliğini hem de serginin görsel bütünlüğünü dağıtması söz konusu olabiliyor.
Çalışmaları kategorize edilmesi de şu şekilde:
1- İki boyutlu çalışmalar
2- Üç boyutlu çalışmalar
3- Dijital çalışmalar
Öğrencilerden beklenen; üç maddeden en az ikisini minimum bir defa denemiş olmaları. IB zaten deneysel ve yeniliklere çok açık bir program, burada da beklentileri öğrencilerin farklı medya ve teknikler denemeleri. Benim kendi öğrencilerime önerim üç maddeden en az birini yapmaları doğrultusunda.
Bu maddelere de örnek verirsek: (örneklerle kısıtlı olmamak üzere)
İki boyutlu Çalışmalar: Çizim, Resim, Baskı…
Üç boyutlu çalışmalar: Heykel, Enstalasyon, Model yapımı…
Dijital Çalışmalar: Fotoğraf, Video, Animasyon, Dijital Kolaj, Dijital illüstrasyon…
Notlama kriterlerine gelirsek. Her IB dersinde olduğu gibi final notları dersin öğretmenleri değil, IB tarafından examiner statüsündeki değerlendirme ile yetkili görevliler vermekte. Dolayısıyla not verilme biçimi de Sergi, portfolyo ve karşılaştırmalı çalışma için farklı kriterlerle satır satır belirtilmiş.
Sergi için notlama kriterlerine bakarsak; malzeme seçimi ve kullanımı, teknik beceriler, fonksiyonun, anlamın ve amacın bilinmesi ve en son olarak da küratoryel uygulama farklı ağırlıklarla yer alıyor.
2- Gelişim Portfolyosu
Programa başladığım ilk senelerde öğrenciler sadece eskiz defterlerinden seçtikleri sayfaları taratarak dosya olarak göndermekteydik. Son senelerde tarama sayfalar yerini öğrencinin kendi düzenlemesini yapacağı dijital slaytlara bıraktı.
Adından da anlaşılacağı gibi; Gelişimin dökümante edileceği slaytlardan bahsetmekteyiz. Burada özellikle esere başlama aşaması, alınan ilham kaynağı ve çalışmaların gelişimi belgelenmekte. Slaytlarda ise yazı ve görsellerin oranını dengede tutulması bekleniliyor. Yani sadece yazıdan ya da sadece görselden oluşan slaytlardan uzak durmamız yararlı olacaktır.
Notlama kriterlerinde; becerilerle teknikler ve gelişim, eleştirel inceleme, fikirlerin ve amacın iletişimi, fikirleri gözden geçirme ile sentez yaparak yansıtma ve son olarak prezantasyon ile terminoloji kullanımı yer almakta. Yine bu kriterlerin ağırlıkları birbirinden farklı olabiliyor.
3- Karşılaştırmalı Çalışma
Son senelerde eklenen bu çalışmanın içeriği analiz, sentez ve uygulama üzerine. Bu çalışmada en az iki sanatçı tarafından yaratılmış en az 3 sanat eserinin analiz ve karşılaştırması yapılması beklenmekte. Bu sanatçıların da farklı kültürlere sahip olması gerekli.
Tıpkı sergi çalışmalarında olduğu gibi bir tema söz konusu. Seçilen tema doğrultusunda da eserler inceleniyor ve son olarak öğrencilerden kendi çalışmalarını sentez olarak yapmaları bekleniyor.
Notlama kriterlerinde değerlendirilecek özellikler de şu şekilde: Formal özelliklerin analizi, fonksiyon ve amacın yorumu, kültürel özelliklerin değerlendirilmesi, karşılaştırma ve bağlantı kurma, prezantasyon ve terminoloji, kendi eseriyle bağlantı kurma.
Sunumlarda diyagramlardan ve şemalardan faydalanmak, kesişim kümeleri oluşturmak çok yararlı oluyor.
Dr Deniz Kireç
Comments